Kayıtlar

Nazilerin dolandırdığı “Ankara Casusu”: İlyas Bazna – Önder Özdemir

Resim
Geçenlerde birbirine bağlı olarak ilginç iki casusluk filmi izledim. Birincisini geçen hafta anlatmıştım. “Kalpazanlar” (The Counterfeiters) [1]  filmini tanıtmak için film üzerine yazılanları okurken,  Türkiye’den de bir casusun ilginç bir biçimde 1940’lı yıllarda rol aldığını öğrendim. Bu konuyu biraz daha eşeleyince Nazilerle çalışan Ankara’dan bir casus hakkındaki 1952 yapımı bir başka casusluk filmini buldum: “5 Parmak” (5 Fingers) [2] Casuslar üzerine yapılan filmler zaten oldukça fazla ilgi görürler. Hollywood yapımı olup da Türkiyeli bir casusu konu alan, büyük bir bölümü Türkiye’de çekilmiş, Türkleri anlatan ve de dönemin tanınmış oyuncularından James Mason’ın oynadığı ödüllü bir filmin neden gölgede kaldığını anlayamadım. İkinci Dünya Savaşı’nın en sert döneminin entrikaları içinde yer alan bir Türkiyeli casusun hayatı üzerine yapılan film, böylece bu yazının konusu haline geldi. …….. İkinci Dünya Savaşı’nda tarafsız kalan İsveç, İsviçre gibi Türkiye de gizli servi

Nazilerin büyük sahtekârlığının filmi: Kalpazanlar – Önder Özdemir

Resim
Naziler, İkinci Dünya Savaşı’nda sahte parayı bir çeşit silah gibi kullanırlar.1943-1945 yılları arasındaki Bernhard Operasyonu [1] ile bugünün değeriyle 3 milyar sterlin sahte para basılır. Bu paralar savaşın ortasında düşmanı zayıflatmak için piyasaya sürülür ve bu operasyon Nazilere savaşın gidişatında çok önemli avantajlar sağlar. Bu ilginç olayı öğrendiğimde, mutlaka filmi yapılmıştır diye düşündüm. Yanılmamışım. Böylece hem Bernhard Operasyonu hem de olayı ele alan Kalpazanlar (The Counterfeiters) [2]   filmi bu yazının konusunu oluşturdu. Bernhard Operasyonu, doğrudan Hitler’in emri ile çok gizli olarak yürütülen bu projenin kod adı idi. Bu operasyonun amacı büyük miktarlarda sahte para basarak piyasaya sürmek ve böylece İngiliz ekonomisini çökerterek savaşta İngiltere’yi saf dışı bırakmaktı. SS subayı Bernhard Krüger operasyonun sorumlusudur. 1943 yılında düğmeye basılır. Auschwitz ve diğer toplama kamplarındaki matbaacılık konusunda uzmanlar, grafikerler, tipograflar

Hollywood hep aynı masalı anlatıyor: Kahramanın Sonsuz Yolculuğu – Önder Özdemir

Resim
Bill Moyers Amerikan PBS televizyon kanalı için 6 bölümlük bir program hazırlar. 1988 yılında yayınlanan “ Mitin Gücü ” adlı TV programında Joseph Campbell konuktur. Bu programda Campbell, Dünya masallarından yola çıkarak “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu”nu anlatır. [1]   Ölümünden hemen önce yapılan bu programdan sonra Campbell ve çalışmaları geniş kesimler tarafından daha fazla tanınır. Bill Moyers, 1999 yılında “ Bill Moyers ve George Lucas ile Yıldız Savaşları’nın Mitolojisi ” isimli bir TV programı daha yapar. Lucas, Yıldız Savaşları üçlemesi ve Indiana Jones filmlerinin yaratıcısıdır. [2]   Bu programda bir ilk gerçekleşti. Bir Hollywood film yapımcısı-yönetmeni ilk defa filminde Joseph Campbell’in çalışmalarından filmlerinde yararlandığını itiraf etti. Campbell “Kahramanın Sonsuz Yolculuğu” kitabını 1949 yılında yazdı. Holywood’un bu kitaptaki şablonu kısa süre sonra keşfettiği ve senaryolarında kullanmaya başladığı zaten biliniyordu. Ama Lucas’a kadar hiç kimse bunu açıklamamış

Rıhtımlar Üzerinde: Elia Kazan’dan ihanetin felsefesi – Önder Özdemir

Resim
Adı Elia, İlya, İlyas, soyadı Kazancıoğlu. Elia Kazan, Kayseri kökenli halı tüccarı bir ailenin çocuğu olarak İstanbul’da doğar. Üç yaşına kadar dedesi İsaak Şişmanoğlu ve annesi ile İstanbul’da yaşarlar. 1912 yılında önce Berlin’e sonra da New York’a taşınırlar. Artık hayatının sonuna, yani 2003 yılına kadar ABD’de yaşayacaktır. Yale Üniversitesi’nde tiyatro eğitimi alan Elia, “The Group Theatre” isimli politik tiyatro topluluğunda çalışır. 1934-1935 yılları arasında bir buçuk yıl süresince ABD Komünist Partisi üyesidir. 1940’lı yıllarda Arthur Miller’in “Hepsi Oğlumdu”, “Satıcının Ölümü” gibi oyunları da dâhil olmak üzere Broadway’deki birçok oyunu yönetir. Artık ünlü ve başarılı bir tiyatro yönetmenidir. 1947 yılında faaliyetlerine başlayan ünlü oyunculuk okulu “Actors Studio”nun kurucularındandır. Bu stüdyoda eğitim alan Marlon Brando, James Dean, Montgomery Clift, Julie Harris, Eli Wallach, Karl Malden, Patricia Neal ve Maureen Stapleton gibi oyuncuları Hollywood’da birçok